Dossier: Etnisch-culturele diversiteit in het middenveld

Dit rapport gaat over de mate waarin het lokale middenveld zich vernieuwt in de context van een snel veranderende maatschappij. Het rapport focust niet op één organisatie, maar op het lokale middenveld in één gemeente, namelijk in het Brusselse Molenbeek. Net zoals in veel grootstedelijke buurten deden zich in Molenbeek de voorbije decennia forse sociologische veranderingen voor, zoals immigratie, verarming en gentrificatie. Wat Molenbeek interessant maakt voor ons is dat het ons toelaat te analyseren hoe een lokaal middenveld zich organiseert in een achtergestelde, multiculturele en gestigmatiseerde grootstedelijke buurt. Ten eerste komt de impact van politiek-institutionele factoren zoals verzuiling en ontzuiling en de communautaire politiek in Brussel op het Molenbeekse sociale weefsel aan bod. Ten tweede is er aandacht voor de evolutie van Molenbeek van etnische enclave naar super-diverse buurt als factor van sociale (des)organisatie.

Hoe jeugdwerk er al dan niet in slaagt om etnisch-culturele diversiteit te ontsluiten, en op welke manier dit dan best ingericht, vormgegeven en ondersteund dient te worden, is al decennialang onderwerp van discussie. In dit rapport worden vier jeugdwerkinitiatieven onder de loep genomen. Op welke nood spelen ze in en wat maakt deze initiatieven succesvol qua bereik? En hoe zoeken ze hun plek in het jeugdwerklandschap en op welke manieren dagen ze de bestaande structuren van het jeugdwerk uit, waarbij zowel de relatie met de overheid als met andere jeugdwerkorganisaties aan bod komt.

Dit rapport beschrijft hoe vrouwenvereniging Femma gedurende de afgelopen beleidsperiode (2016-2020) inzette op vernieuwing. Het rapport focust op twee innovaties. Zo wordt beschreven hoe Femma een andere invulling geeft aan haar politieke rol. Daarnaast wordt toegelicht hoe Femma de groeiende etnisch-culturele diversiteit in de samenleving tracht te incorporeren. Beide elementen tonen een “vrouwenvereniging in beweging” en schetsen het beeld van een middenveldorganisatie die op een erg reflectieve manier en vanuit haar missie zoekt naar een antwoord op de vraag van “hoe te verenigen in de 21ste eeuw”.

Deze paper wil het debat over omgaan met etnisch-culturele diversiteit in het middenveld vooruithelpen door de bestaande perspectieven op etnisch-culturele diversiteit op te lijsten en te bespreken. Dit kan middenveldorganisaties helpen om helder te kijken naar hun benadering van diversiteit, aan te tonen wat de sterktes en beperkingen van de verschillende benaderingen zijn en organisaties te inspireren over hoe etnisch-culturele diversiteit anders en/of beter ontsloten kan worden. In de paper komen negen verschillende perspectieven aan bod.

Stijn Oosterlynck schreef deze analyse voor het novembernummer van Samenleving en Politiek (p.18-19)